VAN GEDEELDE NAAR ONGEDEELDE STAD
Haarlem is gegroeid op de zandrug evenwijdig aan de kust, op de westoever van het Spaarne. In aanvang nog nagenoeg concentrisch, maar de laatste eeuwen ook richting Noord en Zuid. In de twintigste eeuw werd overeenkomstig de tijdsgeest veel gebouwd op de oostoever. De twee toegangsaders tot de historische stad: de Amsterdamsevaart en Schipholweg werden in die periode verheven tot serieuze (snel)wegen en veroorzaakten in dit deel van de stad een driedeling: in het noorden industrie, de Waardepolder; in het midden voor- en naoorlogse woningbouw gehecht aan het relatief kleine historische stadsdeel aan het Spaarne (o.a. Burgwal), in het zuiden vooral wederopbouw woningbouw met voorzieningen, kantoren en een eigen stadshart Schalkwijk (centrum). Schalkwijk als onderdeel van Haarlem Oost (circa 55000 inwoners) werd lange tijd ontwikkeld met een eigen stadshart waarmee dit stadsdeel concurreerde met de stad ten westen van het Spaarne met circa 105.000 inwoners. De stadsbouwmeester heeft dit fysieke, maar ook ruimtelijk kwalitatieve verschil tussen Haarlem west en oost van het Spaarne in aanvang geagendeerd vlak voor de collegeperiode 2010-2014. Zijn adviezen om te werken aan de ‘ongedeelde stad’ zijn overgenomen in de coalitie- en college programma’s periode 2010-2014. Het advies om de Prins Bernhardlaan in noordelijke richting te verlengen met een ‘Bernhardtunnel’, als onderdeel van de ruggegraat, de toekomstige stadsstraat van oost, stond in de programma’s als opdracht. In regionaal opzicht sprak de stadsbouwmeester dikwijls over Haarlem als ‘een kloppend hart in een genezend lichaam’: de regio MRA-west. In die metafoor sprak hij ook over Haarlem als een hart met een linker- en een rechter kamer met te weinig kleppen (bruggen over het Spaarne) zodat de gezondheid achteruit ging: snelle operatie en betere doorbloeding waren en zijn noodzakelijk. Met name de doorbloeding: het repareren van kleine aders en bloedvaten in oost- en west richting en het maken van betere aansluitingen met de rest van het lichaam: de regio. Dit heeft een flink aantal visies, opgaven, ruimtelijke programma’s gedefinieerd, maar het zal nog wel enige tijd duren voordat het oostelijk deel gelijkwaardig is aan het westelijk deel. Haarlem Oost met evenveel gemeentelijke monumenten als Haarlem West en met het belangrijkste station op de locatie Oostpoort met aansluiting op Light-Rail naar Schiphol, Velsen, Zandvoort, Bloemendaal aan Zee.
TRANSFORMATIE
VAN GEDEELDE NAAR ONGEDEELDE STAD
GEBIEDSVISIES
KNOOPPUNTEN – STATIONSGEBIEDEN
ENTREE STAD:
HAARLEM-OOST
SPAARNEOEVERS – TEN NOORDEN VAN PRINSENBRUG
VISIE SPOORZONE ZUIDWEST – VISIE WESTRAND
STRUCTUURVISIE OPENBARE RUIMTE – SOR
REGIO
PRIJSVRAGEN – SYMPOSIA – PUBLICATIES